Tuesday 25 September 2012

PIDATO BAHASA BALI PUNTUL-PUNTULAN BESINE YENING SANGIH SINAH MANGAN


PUNTUL-PUNTULAN BESINE YENING SANGIH SINAH MANGAN
             Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, sadurung ngawit titiang matur lugrayang titiang ngaturang puja pangastuti pengayubagia mantuka ring Ida Hyang Parama Kawi maduluran antuk pengastungkara :
“ OM SWASTYASTU “
            Pinih riin mantuka ring para sujana sami, punika taler para maha dyaksa lan para pamiarsa sane dahat suksmayang titiang. Ida dane sareng sami ring galahe sane becik puniki titiang nyadia ngaturang pidarta basa bali sane mamurda :
“ PUNTUL-PUNTULAN BESINE YENING SANGIH SINAH MANGAN “
            Ring galahe sane becik puniki titiang rumasa garjita ring manah riantukan prasida kacunduk saha sadu arep ring ida dane sareng sami. Yening baosang indik jimbar keweruhane sane patut pelajahin sekadi “segara tanpa tepi” taler kebaos sekadi toyan segarane sane nenten telas-telas antuk iraga melajahin selawas iraga maurip. Nyansan akehang melajahin, nyansan daleman ngulati daging sastrane, iraga pacang rumasa ring dewek jugul utawi nambet. Nyansan akehang melajah, nyansan akehang ngewacen daging sastrane, jek setata rumasa kirang tur rumasa ring dewek jugul. Sios ring anak sane kaluwen, sayan ngakehan ajeng-ajengane rumasa sayan waneh nyansan wareg kerasayang. Punika mawina ida dane sang meraga wikan, sayan ngakehang utawi sane kepratiaksa daging sastrane mewastu nyansan ngandapan angga. Santukan rumasa akeh sane durung kauningan. Kebaosang raris sekadi angganing padi, sayan medaging ipun nguntul yening puyung ipun nyeleg.
            Ida dane sareng sane wangiang titiang, pemekas mantuka ring para yowanane sane kantun wenten ring sajeroning brahma cari asrama, ngiring ajegang tur laksaneyang bebaosane “melajah kantos kawekas selawas iraga maurip” sampunang waneh-waneh ngulik daging sastrane.
            Ida dane sareng sami sane kusumayang titiang, ring aab jagate sekadi mangkin sane kebaos “ jagat global “ aab jagate tanpa wates, mapulungan dados asiki, bilih-bilih ring sajeroning “teknologi telekomunikasi” sarana utawi media mekadi surat kabar, majalah, buku-buku, televisi, radio, pinaka sumber informasi yening iraga kepaice dirga yusa utawi lantang yusa. Anggen raris galahe punika ngewacen daging sastrane sinah akeh mepikolih kaweruhan. Sekadi sinonggane “yening lantang pepalihne akeh selipane” yening doh utawi joh pemargine akeh pngelawan sane kepanggihin suka miwah duka becik utawi kaon. Punika mawinan selawas iraga maurip sampunang waneh-waneh ngewacen daging sastrane mangde sekadi meajeng-ajengan. Punika raris kebaosang sekadi sinonggane “gayung camplung” segara punika kaumpamiang sekadi pepelajahan sane nenten telas-telas tur kelintang akeh wenten sane medue kewikanan a cangkir, wenten sane a pucung, taler wenten sane a jeding. Sane mangkin sampunang nyesel ring padewekan, bebaos penglingsire tinutin “puntul-puntulan besine yening sangih sinah mangan” yadiastun iraga belogan teken timpale sakewala yen suba pakerengin baan memaca bukune, mekelo-kelo sinah irage dados jadma dueg tur mewiguna.
            Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, yening tlektekang mikayunin para yowanane, ring sajeroning aab jagate sekadi mangkin, kamustiang mangde prasida ngukuhang budaya tur mangde presida taler mapikolih ring persaingan global. Napi mawinan asapunika ? santukan para guru mekadi guru rupaka, guru pengajian, miwah guru wisesa sayn nincap, ngenenin indik tata cara miwah swadharmanyane ring sajeroning ngewangun karakter para yowanane mangde presida kukuh tur mapikolih becik.
            Sampunang sekadi “nyibak tiinge ngamis kacerikan” sampunang setata nyalahang para yowanane utawi alit-alit druwene. Anggen petapanyane sang meraga pande besi, amunapi je siteng utawi katos besine punika, santukan serahina kekaryanin, sinah besine punika presida dados prabot sane mewiguna. Mangde prasida taler para yowanane kukuh ngelestariang budaya baline, ring sajeroning pasuka dukan mangde prasida selunglung sebayantaka, sagilik-saguluk, paras paros sarpanaya, saling asah saling asih tur saling asuh.
            Ida dane sareng sami sane kusumayang titiang, yening baosang indik kautaman kebudayaan baline, paiketanyane kalintang tekek pisan ring pariwisata. Genah ngerereh pengupajiwa krama baline ring pariwisatene, wantah keluwihan budaya baline sane kesanggra antuk keasrian jagat baline. Napi mawinan asapunika ? iraga dados krama bali mangde ngewacen buku-buku sastra bali inggian sane mebasa bali miwah nganggen basa kawi, mangda presida nincapang budaya baline sane mepikenoh becik. Ngiring tincapang budaya baline antuk melajahin nganggen tur ngaresepang basa baline, santukan basa baline punika pinaka wadah budayane. Tincapang ngewacen tur nguratiang daging sastra utawi kesusastraan baline, santukan sastra punika pinaka sarana ngewangun kebudayaan baline. Kukuhang angga premana druwene ring sajeroning ngajegang budaya baline.
            Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, wantah asapunika presida antuk titiang ngaturang atur amatra dumadak jek wenten pikenoh ipun menawi wenten atur titiang sane nenten mangeh ring arsa, titiang nunas majeng ring ida dane sareng sami
“menek jukung ngelampah segara, nganggo amed ajak makejang”
“kirang langkung titiang nunas ampura, tambet titiang kalintang”
Puputang titiang antuk paramasanti “OM SHANTI SHANTI SHANTI OM”

No comments:

Post a Comment